Σωληνίσκοι τυμπανοστομίας και πνευματική ανάπτυξη του παιδιού

alt
Γιαννακόπουλος Νίκος, Ιατρός, Ωτορινολαρυγγολόγος, Κομοτηνή
alt
Γκανιάς  Λεωνίδας, Ιατρός Ωτορινολαρυγγολόγος, Καβάλα
alt
Γκατζούλης Κωνσταντίνος, Ιατρός Ωτορινολαρυγγολόγος, Θεσσαλονίκη

H τοποθέτηση σωληνίσκου τυμπανοστομίας σε μικρά παιδιά με επίμονη εκκριτική ωτίτιδα χωρίς καθυστέρηση και αναμονή της εξέλιξης της κατάστασης δε βελτιώνει την πνευματική εξέλιξη στα παιδιά  ηλικίας 9-11 ετών. Τούτο επιδείχτηκε σε έρευνες παιδιών με εκκριτική ωτίτιδα, η οποία υποχώρησε σταδιακά με την  πάροδο του χρόνου και απορροφήθηκε το έκκριμα από την κοιλότητα του μέσου ωτός, συνήθως μόνο του.

 

Τα τελευταία 40 έτη η έρευνα  έχει συνδέσει την επίμονη συσσώρευση υγρού στο μέσον ους με βαρηκοΐα αγωγιμότητας, με επακόλουθο την καθυστέρηση της ανάπτυξης των παιδιών. Μετά από αυτό, όλες οι ομόφωνες οδηγίες αντιμετώπισης αυτής της κατάστασης έδιδαν εντολή της άμεσης τοποθέτησης σωληνίσκου τυμπανοστομίας ως μεθόδου της βελτίωσης της ανάπτυξης των παιδιών.

 

Παρά τούτο, έχει αμφισβητηθεί η αξία αυτής της προσέγγισης του προβλήματος. Αξιολογώντας τις τρέχουσες μελέτες της ομάδας του Dr. Jack L. Paradise, από το Πανεπιστήμιο του Pittsburgh, βρέθηκε ότι η βιαστική τοποθέτηση σωληνίσκου τυμπανοστομίας σε παιδιά μικρότερα των 3 ετών δε βελτίωσε την αναπτυξιακή τους εξέλιξη στις ηλικίες των 3, 4 ή 6 ετών.

Η εστίαση αυτής της μελέτης ήταν η επανεκτίμηση της ανάπτυξης αυτών των παιδιών τώρα που πλησιάζουν το 9ο - 11ο έτος. «Υπάρχουν ορισμένες αναπτυξιακές εξελίξεις, όπως η επιδεξιότητα στην ανάγνωση, που δεν μπορούν να μετρηθούν αξιόπιστα στο 6ο έτος της ζωής», σημείωσε  ο Dr. Paradise.

 

Η μελέτη περιλάμβανε 429 παιδιά με επίμονη μέση εκκριτική ωτίτιδα, τα οποία τυχαία επελέγησαν να τους τοποθετηθεί βιαστικά ο σωληνίσκος της τυμπανοστομίας και άλλα παιδιά στα οποία αποφασίστηκε μεν η τοποθέτηση αλλά καθυστερημένα και τα  παιδιά τέθηκαν υπό παρακολούθηση. Η καθυστέρηση της τοποθέτησης διήρκεσε 6-9 μήνες μετά την τυχαία επιλογή των παιδιών και εφόσον διαρκούσε ακόμηη εκκριτική ωτίτιδα.

Ως επίμονη μέση εκκριτική ωτίτιδα χαρακτηρίστηκε η αμφοτερόπλευρη συλλογή εκκρίματος διάρκειας 90 ημερών ή η μονόπλευρη συλλογή εκκρίματος διάρκειας 135 ημερών. Δεν υπήρξε απόδειξη ότι η βιαστική τοποθέτηση σωληνίσκου τυμπανοστομίας βελτίωσε την αναπτυξιακή εξέλιξη των παιδιών. Βρέθηκε ότι οι επιδόσεις στην αντίληψη της ανάγνωσης, στην άρθρωση του λόγου, στο γράψιμο και στην ικανότητα διενέργειας μαθηματικών πράξεων ήταν όμοιες και στις δύο ομάδες των παιδιών που έκαναν βιαστική και καθυστερημένη τοποθέτηση σωληνίσκου. Συγκρίθηκαν, επίσης, η ικανότητα συγκέντρωσης και η ικανότητα συνεχούς όρασης και ακοής. «Τα ευρήματα συμπίπτουν με αυτά που βρέθηκαν σε προηγούμενες αναλύσεις της μελέτης αυτής της ομάδας».

 

Ο Dr. Paradise δήλωσε: «Πιστεύω ότι οι κλινικοί γιατροί μπορεί πιθανόν να περιμένουν επί ένα έτος και να δουν αν έχει απορροφηθεί μόνο του το συσσωρευμένο υγρό στο μέσον ους». Υπολόγισε, μάλιστα, ότι πιθανόν θα μπορούσε να αποφευχθεί η τοποθέτηση τυμπανοσωληνίσκου στο 75% των παιδιών με επίμονη εκκριτική ωτίτιδα.

 

Ο κριτής των δηλώσεων του Dr. Paradise, ο Dr. Stephen Berman, από το Πανεπιστήμιο του Colorado School of Medicine στο Denver των ΗΠΑ, σχολίασε αυτά τα ευρήματα ως εξής: «Η επιμονή των ευρημάτων του Dr. Paradise και των συνεργατών του, μετά από μακρά παρακολούθηση των ασθενών του, παρέχουν πειστική απόδειξη ότι η επίμονη μέση εκκριτική ωτίτιδα σε ένα, κατά τα άλλα, φυσιολογικό παιδί δεν του προκαλεί οποιαδήποτε διαταραχή της πνευματικής του ανάπτυξης.» [1].


Δεδομένου ότι η εισαγωγή σωληνίσκου αερισμού του μέσου ωτός μπορεί να συνοδεύεται και από επιπλοκές, όπως η ωτόρροια, αυτό θα πρέπει να μην κάνει τον ωτορινολαρυγγολόγο να παίρνει βιαστικές αποφάσεις τοποθέτησης του σωληνίσκου. Η ωτόρροια μετά από εισαγωγή σωληνίσκου αερισμού στο τύμπανο γενικώς είναι ένα σημείο εκδήλωσης μέσης ωτίτιδας, κατά την οποία υγρό από το μέσον ους ρέει δια μέσω του σωληνίσκου προς τον έξω ακουστικό πόρο [2].

 

Ο ωτορινολαρυγγολόγος μπορεί να τοποθετήσει σωληνίσκο αερισμού του μέσου ωτός σε ένα παιδί με μονόπλευρη ή αμφοτερόπλευρη  εκκριτική ωτίτιδα, η οποία είναι απίθανο να απορροφηθεί το υγρό της γρήγορα, όπως τούτο απεικονίζεται στο τυμπανόγραμμα τύπου Β (επ΄πιπεδη γραμμή) ή επιμένει η παρουσία του υγρού για περισσότερο από 3 μήνες (χρονία μέσςη εκκριτική ωτίτιδα) [3].

 

Βιβλιογραφία

1. Paradise JLFeldman HMCampbell TFDollaghan CARockette HEPitcairn DLSmith CGColborn DKBernard BSKurs-Lasky MJanosky JESabo DL,O'Connor REPelham WE Jr. Tympanostomy tubes and developmental outcomes at 9 to 11 years of age. N Engl J Med. 2007 Jan 18;356(3):248-61.

2. van Dongen TMvan der Heijden GJFreling HGVenekamp RPSchilder AG. Parent-reported otorrhea in children with tympanostomy tubes: incidence and predictors. PLoS One. 2013 Jul 12;8(7):e69062. doi: 10.1371/journal.pone.0069062. Print 2013.

3. Rosenfeld RMSchwartz SRPynnonen MATunkel DEHussey HMFichera JSGrimes AMHackell JMHarrison MFHaskell HHaynes DSKim TW,Lafreniere DCLeblanc KMackey WLNetterville JLPipan MERaol NPSchellhase KG. Clinical practice guideline: tympanostomy tubes in children. Otolaryngol Head Neck Surg. 2013 Jul;149(1 Suppl):S1-S35. doi: 10.1177/0194599813487302.