Σιαλενδοσκόπηση

alt

Δρ Ιορδάνης Κωνσταντινίδης, Ιατρός, Ωτορινολαρυγγολόγος, Διδάκτωρτης Ιατρικής Σχολής του ΑΠΘ, Λέκτωρ και υπεύθυνος του

Ειδικού ιατρείου σιαλενδοσκοπήσεων στο Γενικό Νοσοκομείο ΄΄Παπαγεωργίου΄΄, Θεσσαλονικη

Τηλ. 6973229525, e-mail: jokons57@hotmail.com 

 

 Η B΄ ΩΡΛ Κλινική Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης  από τις αρχές του 2009 ξεκίνησε την διερεύνηση των αποφρακτικών παθήσεων των σιελογόνων αδένων εφαρμόζοντας τη σιαλενδοσκόπηση με την χρήση ειδικών ημιεύκαμπτων ενδοσκοπίων.  Η μέθοδος της σιαλενδοσκόπησης, ως διαγνωστική-θεραπευτική διαδικασία περιγράφεται στη βιβλιογραφία από το 19901 . Έκτοτε έχουν γίνει σημαντικές βελτιώσεις στην κατασκευή των σιαλενδοσκοπίων (μικρότερες διάμετροι, βελτίωση οπτικών ινών), ώστε να παρέχουν καλύτερες διαγνωστικές εικόνες και δυνατότητες θεραπευτικής παρέμβασης στο πλαίσιο της «ελάχιστα επεμβατικής χειρουργικής». Η συντριπτική πλειοψηφία των παθήσεων των μεγάλων σιαλογόνων, που διερευνάται με σιαλενδοσκόπηση σχετίζεται με:

α)  Σιελολιθίαση

β) Αποφρακτικές καταστάσεις χωρίς παρουσία απόφραξης από λίθο (βλέννη, επιθήλια σε χρόνιες σιελαδενίτιδες). Το 70% των επεμβάσεων αφαίρεσης του υπογνάθιου σιαλογόνου γίνεται για τους ανωτέρω λόγους (α.β), ενώ με την σιαλενδοσκόπηση μεγάλος αριθμός τέτοιων επεμβάσεων μπορεί να αποφευχθεί.

γ)  Αυτοάνοσες παθήσεις (σύνδρομο Sjőgren, νόσος Mikulitz, σαρκοείδωση κ.α.)

δ) Σπάνια νεοπλασματικές εξεργασίες.

H σιαλενδοσκόπηση επιτρέπει τον υπό άμεση όραση έλεγχο του συστήματος των  εκφορητικών πόρων των σιαλογόνων αδένων και έχει τα τελευταία χρόνια σημαντικό ρόλο, τόσο στη διάγνωση, όσο και στην θεραπεία νοσημάτων των σιαλογόνων αδένων.

Ή σιαλενδοσκόπηση ήρθε να καλύψει το διαγνωστικό κενό που υπήρχε με τις υπάρχουσες μεθόδους οι οποίες διενεργούνται στο Νοσοκομείο μας, π.χ. Σιαλογραφία.

Είναι προφανές ότι η πληρέστερη διαγνωστική προσέγγιση αυτών των καταστάσεων και η δυνατότητα ενδοσκοπικής αφαίρεσης των λίθων ή άλλου υλικού που αποφράσσει το εκφορητικό σύστημα βοηθά στην ελάττωση διενέργειας πιο εκτεταμένων επεμβάσεων. Επίσης η υπό άμεση όραση εξέταση των πόρων διευκολύνει την αναγνώριση στενωμένων  στομίων και την άμεση διαστολή τους. Τέλος βοηθά στη διάγνωση χρόνιων παθήσεων [σιαλοδοχίτιδα (sialodohitis)], σύνδρομο Sjőgren) των σιαλογόνων αδένων και στην συντηρητική αντιμετώπισή τους με πλύσεις και επαναλαμβανόμενες ενδοαυλικές εγχύσεις κορτιζόνης.

Σε περιπτώσεις ευμεγέθους λίθου, ο οποίος δεν είναι εφικτό να αφαιρεθεί υπό τοπική αναισθησία με σιαλενδοσκόπηση, η μαρσιποποίηση είναι συχνά η μέθοδος εκλογής για τον υπογνάθιο αδένα. Σπάνια ο λίθος βρίσκεται ενδοπαρεγχυματικά, οπότε απαιτείται η αφαίρεση του υπό γενική αναισθησία. Στις λιθιάσεις της παρωτίδος ενδείκνυται η λιθοτριψία, η οποία όμως δεν διενεργείται ακόμα στο νοσοκομείο μας. Άλλες μέθοδοι που χρησιμοποιούμε αποτελεσματικά είναι  η συνδυασμένη τεχνική αφαίρεσης του λίθου με σιαλενδοσκόπηση και εξωτερική προσπέλαση. Σε σε προχωρημένες καταστάσεις εφαρμόζουμε την  επιπολής παρωτιδεκτομή.

   Το ειδικό ιατρείο σιαλενδοσκοπήσεων που λειτουργεί στο Νοσοκομείο μας είναι το πρώτο επίσημο αυτού του είδους σε Νοσηλευτικό Ίδρυμα της χώρας μας. Υπεύθυνοι Ιατροί είναι οι κ. Α. Χατζηαβραμίδης  Επιμ. Α΄ και  Ιορδ. Κωνσταντινίδης  Επιμ. Β΄.  

Η σιαλενδοσκόπηση διενεργείται στην Κλινική μας κατά κανόνα με τοπική αναισθησία. Η διάρκεια μιας διαγνωστικής σιαλενδοσκόπησης κυμαίνεται από 10 έως 25 λεπτά και μιας επεμβατικής σιαλενδοσκόπησης από 20 έως 60 λεπτά.

 

alt

H μικρογραφία ημιεύκαμπτου ενδοσκοπίου  KARL  STORZ (Miniature Endoscope 11577) που διέρχεται από κεντρικό σωλήνα διαμέτρου (I.D.: 1.15 mm ) της χειρουργικής θήκης. Στο πλαϊνό τοίχωμά της  θήκης  υπάρχει παράπλευρη δίαυλος εργασίας διαμέτρου I.D. 0.65 mm, μέσω της οποίας  εισάγεται σύρμα με καλαθάκι μιάς χρήσεως,  με το οποίο αφαιρείται ο σιαλόλιθος.

alt

Άλλος τύπος χειρουργικής θήκης μικρογραφία ενδοσκοπίου με παράπλευρη δίαυλο διαμέτρου I.D. 0.9 mm  για την εισαγωγή της μικρογραφίας ενδοσκοπίου KARL  STORZ (Miniature Endoscope 11576), ενή η λαβίδα βιοψίας 11570ΖJ εισάγεται δια του κεντρικού σωλήνος της θήκης  διαμέτρου 1.15 mm

alt

 Η κεντρική δίαυλος  της χειρουργικής θήκης 11577 KE, διαμέτρου  (I.D.: 1.15 mm) μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί για την εισαγωγή καθετήρα που στο άκρο του φέρει ελαστικό μπαλονάκι, ενώ η μικρογραφία του ενδοσκοπίου 11577 εισάγεται ωδια του πλαγίου σωληνίσκου διαμέτρου ID 1.15

H σιαλενδοσκόπηση επιτρέπει τον υπό άμεση όραση έλεγχο του συστήματος των  εκφορητικών πόρων των σιαλογόνων αδένων και έχει τα τελευταία χρόνια σημαντικό ρόλο, τόσο στη διάγνωση, όσο και στην θεραπεία νοσημάτων των σιαλογόνων αδένων.

alt

Εικόνα 2: Ενδοσκοπική εικόνα σιελολιθίασης 

alt

Εικόνα 1: Ενδοσκόπηση υπογναθίου αδένα υπό τοπική αναισθησία στα εξωτερικά ιατρεία της ΩΡΛ κλινικής. Η ενδοσκόπηση απαιτεί δύο Ιατρούς, ενδοσκοπικό πύργο, μονάδα αναρρόφησης, και τραπέζι εργαλειοδοσίας.

 

Ή σιαλενδοσκόπηση ήρθε να καλύψει το διαγνωστικό κενό που υπήρχε με τις υπάρχουσες μεθόδους οι οποίες διενεργούνται στο Νοσοκομείο μας, π.χ. Σιαλογραφία.

 

Είναι προφανές ότι η πληρέστερη διαγνωστική προσέγγιση αυτών των καταστάσεων και η

δυνατότητα ενδοσκοπικής αφαίρεσης των λίθων ή άλλου υλικού που αποφράσσει το εκφορητικό σύστημα βοηθά στην ελάττωση διενέργειας πιο εκτεταμένων επεμβάσεων.

 

Επίσης η υπό άμεση όραση εξέταση των πόρων διευκολύνει την αναγνώριση στενωμένων  στομίων και την άμεση διαστολή τους. Τέλος βοηθά στη διάγνωση χρόνιων παθήσεων [σιαλοδοχίτιδα (sialodohitis)], σύνδρομο Sjőgren) των σιαλογόνων αδένων και στην συντηρητική αντιμετώπισή τους με πλύσεις και επαναλαμβανόμενες ενδοαυλικές εγχύσεις κορτιζόνης.

 

Σε περιπτώσεις ευμεγέθους λίθου, ο οποίος δεν είναι εφικτό να αφαιρεθεί υπό τοπική

alt Εικόνα 8: ο σιελόλιθος που αφαιρέθηκε από τον ασθενή της εικόνας 1.

αναισθησία με σιαλενδοσκόπηση, η μαρσιποποίηση είναι συχνά η μέθοδος εκλογής 

για τον υπογνάθιο αδένα.

 

Σπάνια ο λίθος βρίσκεται ενδοπαρεγχυματικά, οπότε απαιτείται η αφαίρεση του υπό γενική

 

αναισθησία. Στις λιθιάσεις της παρωτίδος ενδείκνυται η λιθοτριψία, η οποία όμως δεν διενεργείται ακόμα στο νοσοκομείο μας. Άλλες μέθοδοι που χρησιμοποιούμε αποτελεσματικά είναι  η συνδυασμένη τεχνική αφαίρεσης του λίθου με σιαλενδοσκόπηση και εξωτερική προσπέλαση. Σε σε προχωρημένες καταστάσεις εφαρμόζουμε την  επιπολής παρωτιδεκτομή.

alt

Εικόνα 4: Εικόνα σιελοδοχίτιδας παρωτίδος


 

alt

Εικόνα 3: Ενδοσκοπική αφαίρεση λίθου με πτυσσόμενο συρμάτινο κλωβό (dormia basket)

Το ειδικό ιατρείο σιαλενδοσκοπήσεων που λειτουργεί στο Νοσοκομείο μας είναι το πρώτο επίσημο 

αυτού του είδους σε Νοσηλευτικό Ίδρυμα της χώρας μας. Υπεύθυνοι Ιατροί είναι οι κ. Α. Χατζηαβραμίδης  Επιμ. Α΄ και  Ιορδ. Κωνσταντινίδης  Επιμ. Β΄.

 

Η σιαλενδοσκόπηση διενεργείται στην Κλινική μας κατά κανόνα με τοπική αναισθησία.

Η διάρκεια μιας διαγνωστικής σιαλενδοσκόπησης κυμαίνεται από 10 έως 25 λεπτά και μιας επεμβατικής σιαλενδοσκόπησης από 20 έως 60 λεπτά. 

 

 

Ημέρα λειτουργίας του Ιατρείου είναι η Τετάρτη από τις 8 -11 π.μ. με προσυνεννοημένα ραντεβού μέσω της Γραμματείας του Νοσοκομείου.

 

Τηλέφωνο: ραντεβού Γ.Ν. Παπαγεωργίου 2310693000, ΩΡΛ Ιατρείο 2310693242, 6973229525 

 

alt alt

εικόνα 5: διάνοιξη στένωσης του πόρου του Stensen με οδηγό σύρμα.

Εικόνα 6: Λειτουργικός σπινθηρογραφικός έλεγχος σιελογόνων αδένων. Ο έλεγχος πραγματοποιείται από το Γ Εργαστήριο Πυρηνικής Ιατρικής ΑΠΘ, ΓΝ Παπαγεωργίου (Διευθυντής κ.Καρατζάς)

 

  

 

 

 

 

 

alt

Εικόνα 7: Μαρσιποποίηση του πόρου του υπογναθίου μετά από αφαίρεση ευμεγέθους λίθου σε ασθενή όπου η σιαλενδοσκόπηση λόγω μεγέθους του λίθου δεν ήταν εφικτό να τον αφαιρέσει.

Βιβλιογραφία

1.Gundlach P, Scherer H, Hopf J et al. Die endoskopisch kontrollierte Laserlithotripsie von Speichelsteinen. In-vitro-Untersuchungen und erster klinischer Einsatz. HNO. 1990;38:247-250. 

2.Marchal F. Sialendoscopy-. The endoscopic approach to salivary gland ductal pathologies. 2004 Endo-Press,  Tuttlingen, Germany